Tekerlekli sandalye basketbolu, ilk kez 1945’te İkinci Dünya Savaşı gazileri yönetimindeki iki Amerikan hastanesi arasında oynandı; Corona Naval Station, California ve Framingham, Massachusetts. İki yıl içinde ABD çapında farklı hastaneleri temsil eden altı takım ortaya çıktı. İlk ulusal turnuva, Illinois, ABD’de 1949 yılında Paralyzed Veterans of America (PVA) tarafından düzenlendi. Aynı yıl Ulusal Tekerlekli Sandalye Basketbol Birliği (NWBA) ABD’de kuruldu.

1948 yılında ise İngiliz savaş gazileri, bağımsız olarak, Stoke Mandeville Hastanesi’ndeki Dr Ludwig Guttmann önderliğinde oynamaya başladı. Tekerlekli sandalye basketbolu Roma 1960 Paralimpik Oyunları’nın açılışında oynanan spor dallarından biriydi.

Tekerlekli sandalye basketbolu 1946’da ABD’deki kökenlerinden beri uzun bir yol kat etti. Kuzey ve Güney Amerika, Afrika, Asya ve Avrupa’da Ulusal Tekerlekli Sandalye Basketbol Federasyonlarına bağlı yüzlerce takım doğdu. Ülkeler, artık Paralimpik Oyunları ve Dünya Şampiyonalarında bu branştaki takımlarıyla yarışıyor.

Tekerlekli Sandalye Basketbol Kuralları

Tekerlekli sandalye basketbolunun temel kuralları, basketbola çok benzer (Örneğin; serbest atış mesafesi, üç sayılık çizgisi, vb.). Maçlarda standart büyüklükteki bir basketbol sahası ve standart yükseklikte potalar kullanılır. Kurallarda bazı ufak değişikler vardır. Tekerlekli sandalye basketbolu, beş oyuncudan oluşan iki takımın oynadığı hızlı tempolu bir oyundur. Her ekip beş as oyuncu ve yedi yedekten oluşur. Maç, dört adet on dakikalık periyotlardan oluşur. Dördüncü periyodun bitiminde skor eşitse, maç beş dakikalık uzatma periyodu devam eder.

1964 yılında, oyunun ihtiyaçlarını karşılamak için küçük düzenlemeler içeren temel uluslararası kurallar kabul edildi. Şu anda tekerlekli sandalye basketbolu, Uluslararası Basketbol Federasyonu Federasyonu (IWBF) kurallarına göre, Uluslararası Basketbol Federasyonu (FIBA) tarafından değiştirilen kurallara uygun olarak yürütülmektedir.

Tekerlekli Sandalye Basketbolu Nasıl Oynanır?

• Tıbbi ve terapötik nedenlerden ötürü koltuk minderlerine izin verilir; Orta ağırlıklı köpük kauçuk. Ayak platformu çubuklarına bir topuk askısı takılmalıdır. Her bir sandalye, saha yüzeyine zarar gelmesini önlemek için bir rulo çubuk veya başka bir koruyucu cihazla donatılmış olmalıdır.
• Sandalyenin oyuncunun bir parçası olduğu düşünülmektedir. Normal basketbolda temasla ilgili genel kurallar (şarj etme, engelleme, vb.) Tekerlekli sandalye basketbolunda da geçerlidir.
• Basketbol zaman kuralları burada da geçerlidir.
• Basketboldaki hatalı yürüme yerine, burada bir oyuncu topu sektirmeden veya elinden çıkarmadan tekerlekli sandalyenin çemberini arka arkaya 3 kez ittirdiğinde hatalı sürüş ihlali yapmış olur.
• Topa sahip olan bir oyuncu yere fiziksel olarak temas ederse ya da sandalyeyi geriye doğru eğmişse kural ihlali olur ve top diğer takıma geçer.
• Bir oyuncunun, oyuncunun vücudunun veya tekerlekli sandalyesinin herhangi bir kısmı oyun sınırlarının dışında bir yere dokunduğunda bu saha dışı olarak kabul edilir.
• Oyuncular arasında engelliliğin çeşitli nedenleri ve belirtileri (derece) nedeniyle, tekerlekli sandalyeye sıkıca oturan ve rakibe göre fiziksel avantaj sağlamak için işlevsel bir bacak veya bacak kütüğü kullanmamak yasaktır. Bu kuralın ihlal edilmesi (ribaunt, hava topu, vs.), fiziksel bir avantaj faulü oluşturur. Bu, resmi puan defterine kaydedilir. Bu şekilde üç faul alan bir oyuncu oyundan diskalifiye olur. Rakip takıma iki serbest atış verilir ve sonrasında da top onlarda başlar.
• Bir oyuncunun oyun sırasında sandalyeden düşmesi durumunda, düşen oyuncunun herhangi bir tehlike olasılığı varsa hakemler oyunu hemen durdururlar. Aksi takdirde, hakemler, oyun tamamlanıncaya dek (top dışarı çıkıncaya, sayı oluncaya, vs. kadar) düdük çalmaz. Bir oyuncu topa sahip olmak için sandalyeden düşerse ya da düşerek rakiplerin topa sahip olmasını engelliyorsa, top rakip takıma verilir.

Basketbol Play Off Maçları: Heyecan, Rekabet ve Zaferin Hikayesi